Thơ Tố Hữu là sự thống nhất đẹp đẽ giữa cuộc đời cách mạng và cuộc đời thơ, giữa lý tưởng trong trái tim và những câu thơ trên đầu bút. Chặng đường thơ của Tố Hữu là chặng đường lịch sử của cả một dân tộc. Ông được tôn vinh là “nhà thơ của cách mạng”, “nhà thơ của nhân dân”.
Tố Hữu, tên thật là Nguyễn Kim Thành (4 tháng 10 năm 1920 – 9 tháng 12 năm 2002), quê gốc ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên-Huế. Ông là một nhà thơ tiêu biểu của thơ cách mạng Việt Nam, đồng thời ông còn là một chính khách, một cán bộ cách mạng lão thành. Trong cuộc đời sáng tác, ông đã để lại một “gia tài” thơ đồ sộ. Sau đây là tuyển chọn những bài thơ”sống”mãi cùng thời gian của ông.
Thơ Tố Hữu viết về cách mạng,người lính
Thơ Tố Hữu viết về cách mạng, viết về người lính của Tố Hữu khá phong phú. Mỗi bài mang một ý nghĩa nội dung, một thông điệp nhắn nhủ riêng nhưng bài thơ nào cũng hay. Bài nào cũng thể hiện niềm tin bất diệt vào cách mạng, vào một ngày mai tươi sáng hơn.
Việt Bắc
– Mình về mình có nhớ ta?Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.Mình về mình có nhớ không?Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn.
– Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân lyCầm tay nhau biết nói gì hôm nay…
– Mình đi, có nhớ những ngàyMưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù?Mình về, có nhớ chiến khuMiếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?Mình về, rừng núi nhớ aiTrám bùi để rụng, măng mai để giàMình đi, có nhớ những nhàHắt hiu lau xám, đậm đà lòng sonMình về, còn nhớ núi nonNhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt MinhMình đi, mình có nhớ mìnhTân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa?
– Ta với mình, mình với taLòng ta sau trước mặn mà đinh ninhMình đi, mình lại nhớ mìnhNguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu…Nhớ gì như nhớ người yêuTrăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nươngNhớ từng bản khói cùng sươngSớm khuya bếp lửa người thương đi về.Nhớ từng rừng nứa bờ treNgòi Thia sông Ðáy, suối Lê vơi đầyTa đi, ta nhớ những ngàyMình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi…
Thương nhau, chia củ sắn lùiBát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùngNhớ người mẹ nắng cháy lưngÐịu con lên rẫy bẻ từng bắp ngôNhớ sao lớp học i tờÐồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoanNhớ sao ngày tháng cơ quanGian nan đời vẫn ca vang núi đèo.Nhớ sao tiếng mõ rừng chiềuChày đêm nện cối đều đều suối xa…
Ta về, mình có nhớ taTa về ta nhớ những hoa cùng ngườiRừng xanh hoa chuối đỏ tươiÐèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.Ngày xuân mơ nở trắng rừngNhớ người đan nón chuốt từng sợi giangVe kêu rừng phách đổ vàngNhớ cô em gái hái măng một mìnhRừng thu trăng rọi hoà bìnhNhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung.
Nhớ khi giặc đến giặc lùngRừng cây núi đá ta cùng đánh TâyNúi giăng thành luỹ sắt dàyRừng che bộ đội rừng vây quân thùMênh mông bốn mặt sương mùÐất trời ta cả chiến khu một lòng.
Ai về ai có nhớ không?Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo GiàngNhớ sông Lô, nhớ phố RàngNhớ từ Cao-Lạng nhớ sang Nhị Hà…Những đường Việt Bắc của taÐêm đêm rầm rập như là đất rungQuân đi điệp điệp trùng trùngÁnh sao đầu súng bạn cùng mũ nanDân công đỏ đuốc từng đoànBước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.Nghìn đêm thăm thẳm sương dàyÐèn pha bật sáng như ngày mai lên.Tin vui chiến thắng trăm miềmHoà Bình, Tây Bắc, Ðiện Biên vui vềVui từ Ðồng Tháp, An KhêVui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.
Ai về ai có nhớ không?Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang.Nắng trưa rực rỡ sao vàngTrung ương, Chính phủ luận bàn việc côngÐiều quân chiến dịch thu đôngNông thôn phát động, giao thông mở đườngGiữ đê, phòng hạn, thu lươngGửi dao miền ngược, thêm trường các khu…
Ở đâu u ám quân thùNhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soiỞ đâu đau đớn giống nòiTrông về Việt Bắc mà nuôi chí bền.Mười lăm năm ấy ai quênQuê hương cách mạng dựng nên Cộng hoàMình về mình lại nhớ taMái đình Hồng Thái cây đa Tân Trào.
– Nước trôi nước có về nguồnMây đi mây có cùng non trở về?Mình về, ta gửi về quêThuyền nâu trâu mộng với bè nứa maiNâu này nhuộm áo không phaiCho lòng thêm đậm cho ai nhớ mìnhTrâu về, xanh lại Thái BìnhNứa mai gài chặt mối tình ngược xuôi.
– Nước trôi, lòng suối chẳng trôiMây đi mây vẫn nhớ hồi về nonÐá mòn nhưng dạ chẳng mònChàm nâu thêm đậm, phấn son chẳng nhoà.Nứa mai mình gửi quê nhàNước non đâu cũng là ta với mìnhThái Bình đồng lại tươi xanhPhên nhà lại ấm, mái đình lại vui…
– Mình về thành thị xa xôiNhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng?Phố đông, còn nhớ bản làngSáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?Mình đi, ta hỏi thăm chừngBao giờ Việt Bắc tưng bừng thêm vui?
– Ðường về, đây đó gần thôi!Hôm nay rời bản về nơi thị thànhNhà cao chẳng khuất non xanhPhố đông, càng giục chân nhanh bước đường.Ngày mai về lại thôn hươngRừng xưa núi cũ yêu thương lại vềNgày mai rộn rã sơn khêNgược xuôi tàu chạy, bốn bề lưới giăng.Than Phấn Mễ, thiếc Cao BằngPhố phường như nấm như măng giữa trờiMái trường ngói mới đỏ tươi.Chợ vui trăm nẻo về khơi luồng hàngMuối Thái Bình ngược Hà GiangCày bừa Ðông Xuất, mía đường tỉnh ThanhAi về mua vại Hương CanhAi lên mình gửi cho anh với nàngChiếu Nga Sơn, gạch Bát TràngVải tơ Nam Ðịnh, lụa hàng Hà ÐôngÁo em thêu chỉ biếc hồngMùa xuân ngày hội lùng tùng thêm tươiCòn non, còn nước, còn trờiBác Hồ thêm khoẻ, cuộc đời càng vui!
– Mình về với Bác đường xuôiThưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ NgườiNhớ ông Cụ mắt sáng ngờiÁo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường!Nhớ Người những sáng tinh sươngUng dung yên ngựa trên đường suối reoNhớ chân Người bước lên đèoNgười đi rừng núi trông theo bóng Người…
– Lòng ta ơn Ðảng đời đờiNgược xuôi đôi mặt một lời song song.Ngàn năm xưa nước non HồngCòn đây ơn Ðảng nối dòng dài lâuNgàn năm non nước mai sauÐời đời ơn Ðảng càng sâu càng nồng.
Cầm tay nhau hát vui chungHôm sau mình nhé, hát cùng Thủ đô.
10-1954
Từ Ấy
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạMặt trời chân lý chói qua timHồn tôi là một vườn hoa láRất đậm hương và rộn tiếng chim…
Tôi buộc lòng tôi với mọi ngườiĐể tình trang trải với trăm nơiĐể hồn tôi với bao hồn khổGần gũi nhau thêm mạnh khối đời
Tôi đã là con của vạn nhàLà em của vạn kiếp phôi phaLà anh của vạn đầu em nhỏKhông áo cơm, cù bất cù bơ…
Tháng 7-1938
Khi Con Tu Hú
Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng không…
Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi.Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Huế, tháng 7-1939
Lượm
Ngày Huế đổ máu,Chú Hà Nội về,Tình cờ chú cháu,Gặp nhau Hàng Bè.
Chú bé loắt choắt,Cái xắc xinh xinh,Cái chân thoăn thoắt,Cái đầu nghênh nghênh,
Ca-lô đội lệch,Mồm huýt sáo vang,Như con chim chích,Nhảy trên đường vàng…
– “Cháu đi liên lạc,Vui lắm chú à.Ở đồn Mang Cá,Thích hơn ở nhà!”
Cháu cười híp mí,Má đỏ bồ quân:– “Thôi, chào đồng chí!”Cháu đi xa dần…
Cháu đi đường cháu,Chú lên đường ra,Ðến nay tháng sáu,Chợt nghe tin nhà.
Ra thế,Lượm ơi!
Một hôm nào đó,Như bao hôm nào,Chú đồng chí nhỏ,Bỏ thư vào bao,
Vụt qua mặt trận,Ðạn bay vèo vèo,Thư đề “Thượng khẩn”,Sợ chi hiểm nghèo!
Ðường quê vắng vẻ,Lúa trổ đòng đòng,Ca-lô chú bé,Nhấp nhô trên đồng…
Bỗng loè chớp đỏ,Thôi rồi, Lượm ơi!Chú đồng chí nhỏ,Một dòng máu tươi!
Cháu nằm trên lúa,Tay nắm chặt bông,Lúa thơm mùi sữa,Hồn bay giữa đồng.
Lượm ơi, còn không?
Chú bé loắt choắt,Cái xắc xinh xinh,Cái chân thoăn thoắt,Cái đầu nghênh nghênh.
Ca-lô đội lệch,Mồm huýt sáo vang,Như con chim chích,Nhảy trên đường vàng…
1949
Thơ Tố Hữu viết về quê hương,đất nước
Viết về quê hương, đất nước là một trong những chủ đề hay nhất của thơ Tố Hữu. Hình ảnh quê hương, đất nước hiện lên trong thơ Tố Hữu thật đẹp, thật bao la, trù phú. Sau đây là những bài thơ hay về quê hương, đất nước của Tố Hữu.
Việt Nam Máu Và Hoa
Khao khát trăm năm, mãi đợi chờHôm nay vui đến, ngỡ trong mơMột trời êm ả, xanh không tưởngMặt đất bình yên giấc trẻ thơ
Đây cuộc hồi sinh, buổi hoá thânMùa đông thế kỷ chuyển sang xuânÔi Việt Nam! Từ trong biển máuNgười vươn lên, như một thiên thần!
Thế này chăng? Thuở xưa hoang dãChàng Sơn Tinh thắng giặc Thuỷ TinhCàng dâng nước, càng cao ngọn núiChân Trường Sơn, đạp sóng Thái Bình,
Chúng muốn đốt ta thành tro bụiTa hoá vàng nhân phẩm, lương tâmChúng muốn ta bán mình ô nhụcTa làm sen thơm ngát giữa đầm.
Ta sẵn sàng xé trái tim taCho Tổ quốc, và cho tất cảLá cờ này là máu là daCủa ta, của con người, vô giá.
Trắng khăn tang, em chẳng khóc đâuHỡi em gái mất cha mất mẹNước mắt rơi, làm nhoà mặt quân thùEm phải bắn, trúng đầu giặc Mỹ.
Tình thương lớn, mạnh hơn lửa thépTrận địa đây xây giữa lòng ngườiDầu mưa nắng, trái đất tròn vẫn đẹpĐời yêu ta, ta phải thắng cho Đời.
*
Cút sạch đi, bầy sói hôi tanh!Đã đến buổi cuối cùng phán quyếtTrả về ta đất rộng trời xanhCho bay, những hố bom làm huyệt.
Lịch sử muốn bay cúi đầu tội lỗiDưới gươm thiêng hùng khí Thủ đôCả bốn biển hoan hô Hà NộiPháo đài bay rụng đỏ mặt hồ.
Ngọc Hà em! Lộng lẫy hoa tươiXin thơm khắp miền Nam, miền BắcChắc Bác Hồ vui, xin kính dâng NgườiVà tặng cả anh em cùng ta đánh giặc.
Không nỗi đau nào của riêng aiCủa chung nhân loại chiến công này.Việt Nam ơi, máu và hoa ấyCó đủ mai sau, thắm những ngày?
*
Chưa dễ lành đâu, những vết thươngNửa mình còn nhức, hỡi quê hương!Song mùa vui đã mang xuân tớiĐã tắt hôm nay lửa chiến trường.
Rừng núi đã xanh màu giải phóngHãy trào lên, ơi sóng Cửu LongQuét phăng những rác bùn ứ đọngNhững thép gai ngăn mặt, cắt lòng.
Ta lại về ta, những đứa conMáu hoà trong máu, đỏ như sonSài Gòn ơi, Huế ơi! Xin đợiTái hợp, huy hoàng, cả Nước non!
(28-1-1973)
Nước Non Ngàn Dặm
Nước non ngàn dặmRa điCái tình chi…(Câu ca Nam Bình)
Nửa đời tóc ngả màu sươngNhớ quê, anh lại tìm đường thăm quêĐường vào như tỉnh như mêĐường ra phía trước, đường về tuổi xuânĐã đi muôn dặm xa gầnNay về Nam cũng bước chân bồi hồi!
Sông Bến Hải bên bồi bên lởCầu Hiền Lương bên nhớ bên thươngCách ngăn mười tám năm trườngKhi mô mới được nối đường vô ra?Bây giờ cầu lại bắc quaVán thơm gỗ mới cho ta gặp mình…
Anh về Quảng Trị… Gio LinhTrèo lên dốc Miếu, lặng nhìn Quán NgangBời bời cỏ lút đồng hoangChim kêu cành cụt, chang chang nắng cồnTả tơi mấy ấp khu khu dồnMái tôn, rào kẽm, tháp đồn chơ vơ!Thương em chín đợi mười chờCon thuyền nay đã đỏ cờ sang sôngEm vui em mặc áo hồngMáy reo máy đẩy, mênh mông biển trờiThuyền về Cửa Việt ra khơiThuyền lên Ái Tử, thuyền bơi Đông Hà…
Anh còn lặn lội đường xaSông Hương đành nhớ, chưa qua sông BồPhù lai ba bến con đòThanh Lương quê ngoại câu hò còn chăng?Êm dòng Thạch Hãn đêm trăngNhững lo ngược gió Tan Giang nặng chèo!
Xe lên đường 9 cheo leoHố bom đỏ mắt, trắng đèo bông lauCây khô, chết chẳng nghiêng đầuNghìn tay than cháy rạch màu trời xanhTrưa nồng, gà gáy Khe SanhTà Cơn dứa mật, hoa chanh ngát đồi.
Chợt nghe… từ tuổi hai mươiTiếng xiềng Lao Bảo gọi người bạn xưaNgỡ ngàng rẽ lối le thưaVông đồng mấy cội, xác xơ lá cànhHoang tàn hầm đá, đồn canhBâng khuâng nhớ bóng các anh những ngày!Nhìn quanh, núi đứng mây bayVõng anh giải phóng, rừng lay nắng chiều…Thương nhau, đừng khóc, em yêuTự do, phải trả bao nhiêu máu này!Có qua những bước đi đàyCàng thêm ấm những bàn tay giữa đời.
Sáng hè đẹp lắm, em ơiĐầu non cỏ lục, mặt trời vừa lênDa trời xanh ngát, thần tiênĐỏ au đường lớn mang tên Bác HồTrường Sơn mây núi lô xôQuân đi, sóng lượn nhấp nhô, bụi hồng…
Ai trông, lên đó mà trôngCha Ki oanh liệt, Bản Đông anh hùngMỹ thua, nguỵ chạy đường cùngXác tăng như xác bọ hung đen bờMấy chàng lính trẻ măng tơNghêu ngao gõ bát hát chờ cơm sôi.
*
Xe lao qua dốc qua đồiGió tây giội lửa ồi ồi sau lưngBụi bay, bụi đỏ lá rừngMịt mù lối kín, cát bưng đường hầmNóng nung vạt áo ướt đầmThương con bướm trắng quạt ngầm suối khô.
Con sông Xê Noong ai dòMà dòng nước mát hẹn hò cùng ta?Tới đây, tre nứa là nhàGiỏ phong lan nở nhành hoa nhuỵ vàngTrưa nằm đưa võng, thoảng sangMột làn hương mỏng, mênh mang nghĩa tình.
Lán đêm, ghé tạm trạm binhGiường cây lót lá cho mình đỡ đauNghĩ người, thăm thẳm rừng sâumười năm bom đạn, măng rau, sốt ngàn.Xê Công, Xê Nọi, Chà VànMở đường, bao nỗi gian nan với đường!
Trường Sơn, xẻ dọc, rọc ngang.Xẻng tay mà viết nên trang sử hồng.Trường Sơn, vượt núi, băng sôngXe đi trăm ngả, chiến công bốn mùa.Trường Sơn, đông nắng, tây mưaAi chưa đến đó, như chưa rõ mình.
Vui sao buổi bình minh, gặp cháuNhớ ngày nào cháu mới lên baGác canh cho chú trong nhà…Nay giữa Phi Hà, D trưởng công binhTrên đường lớn Hồ Chí MinhGác ba biên giới… mối tình Đông Dương!….(còn nữa….)
Tả Ngâu, trong vắt mắt gươngXốn xang trông lửa chiến trường, mà cayXê Xan, tan nát đạn càyTrống trơ rừng khộp, khô gầy rừng leBằng lăng bạc nắng trưa hèNghe như cưa xẻ, tiếng ve rít dài.
Cỏ vàng lạc bước hươu naiSóc buôn thấp thoáng bóng xoài đu đưaVườn ai, cháy trụi ngọn dừaMái chùa cong, gãy nét xưa diệu huyềnVoi đi lững thững, bình yênBỗng ngơ ngác đứng, Bom rền xa xa…
Anh vào tuyến lửa, đêm quaBất ngờ một trận như là bão rơiLại đi… “phấn khởi tơi bời”Còn non, còn nước, còn người, cứ đi!Rừng khuya, không ngủ, mơ gìSao hôm lấp lánh cũng vì miền Nam…
Chào anh du kích đất CamĐẹp như pho tượng Đam San thuở nàoNgực anh đỏ tựa đồng thauVui tình đồng chí, trắng phau răng cườiAK nòng thép xanh ngờiHôn anh một cái, hỡi người bạn thân!Đường qua biên giới tới gầnNghe lòng rạo rực, nghe chân bồn chồn.Đơn xơ một khúc cầu conMột khe suối nhỏ, cũng hồn quê ta.Ôi, gò đất mịn son phaThắm tươi dòng máu ông cha bao đời…
Bình Long, Nam Bộ ta ơi!Buổi đầu mới gặp mặt Người sáng nay.Cầm hòn đất đỏ trong tayTrái tim bỗng nghẹn như say rượu nồngÔm anh Giải phóng vào lòngĐã mơ chạy khắp cánh đồng Cà Mau…
Chú lái trước, anh ngồi sauRừng cao su mát một màu lá xanhXe bay, nghiêng gió dạt cànhĐã quen lối tắt đường quanh hiểm nghèoĐến đâu, anh cũng bám theoÁo bà ba, mũ tai bèo chú em!
Câu thơ cũ, ai đem tới đó?“Anh chạy vào đất đỏ làm phuBán thân đổi mấy đồng xuThịt xương vùi gốc cao su mấy từng!”Nao nao nhìn mỗi góc rừngCuối hàng cây thẳng, sáng bừng trời cao.Hầm tăng, ụ pháo, chiến hàoDấu răng vuốt Mỹ cắn cào, còn đau!Chị em tù những nơi đâuCôn Lôn, Phú Quốc, dìu nhau trở vềLá buông trắng vách lều treBài ca hy vọng hát nghe ấm lòng.
Lộc Ninh xinh một cụm hồngAi hay đất lửa, máu nồng đơm hoa!Cái vui sinh nở chan hoàNghe rừng căng sữa, nhựa ra đầu mùaLao xao phố thợ, chợ trưaSầu riêng, măng cụt cũng vừa ngọt thanh
Lá cờ nửa đỏ nửa xanhMàu đỏ của đất, màu xanh của trờiNgôi sao, chân lý của đờiViệt Nam, vàng của lòng người hôm nay.Càng nhìn ta, lại càng sayBiển Đông lồng lộng gió lay ngọn cờ…
Ôi, bà mẹ tóc bạc phơVườn riêng, mẹ hái trái dừa cho conMá già với trái dừa nonBởi thơm lòng má, nên ngon lòng dừaDẫu còn cay đắng, nắng mưaMiền Nam mát ngọt, hồn ta vẫn đầyTrăng còn che nửa bóng mâyMà rừng lá nón đêm nay ngời ngờiGặp nhau, đồng chí đây rồi!Xôn xao hết đứng lại ngồi bên nhauChuyện nhà, Nam Bắc, trước sauMừng ra nước mắt, nên đau lại cười
Phải chi còn Bác vô chơi!Bỗng nghe cháu nói… đất trời lặng thinhTrông vời Đồng Tháp mông mênhMấy con thuyền ngược dòng kênh, nặng hàngSóng Tiền Giang gọi Hậu GiangCó ai về đó, ta sang cùng về!
Hỡi người chị của Bến TreCửu Long đồng khởi bốn bề đó chăng?Miền Nam gan dạ ai bằngĐội quân đầu tóc, khăn rằn vắt vaiKhăn rằn ai dệt cho aiSợ chi súng đạn, rào gai quân thù!
Ánh đèn soi giữa chiến khuMái đầu tóc bạc, võng dù hoa râmNhà anh lợp mái trung quânQuan thềm sương nắng, đêm xuân ngày hèNgoài vườn reo một tiếng xeTiếng reo se sẽ, mà nghe rộn ràng…Chân nhanh qua ấp qua làngĐất còn nóng lửa Tràng Bàng, Củ ChiDang tay một với, xa gìSài Gòn ơi, lại phải đi bao ngày?Lưới nào vây nổi chim bayChắc trong ấy nhớ ngoài này, chẳng yên!
Chia tay lưu luyến mắt nhìnSầu riêng bịn rịn nhớ miền Nam xaTa về mở rộng đường taCho Nam với Bắc vào ra thêm gầnHành quân nhẹ bước sang xuânChè xanh hoa nở trắng ngần đường xe…
Vượt Bù-gia-mập, Cao LêQua Xê-rê-pôk, lại về Tây NguyênTây Nguyên ơi! Bước truân chuyênTuổi trai ta đã từng quen chốn nàyBan-mê ngục sắt những ngàyCũng con đường máu đi đầy năm nao!
“Đường lên Đak Sút, Đak Pao…”Ngẩng trông núi dựng trời cao lạ lùngBao la đất mới một vùngDọc ngang thế trận, quân hùng là đây!Thác Gia-ly trắng tầng mâyÀo ào, tưởng máy điện quay tưng bừng…Gặp anh, mừng thiệt là mừngChào anh Núp của núi rừng tự do!Rằng: Qua gió lớn mưa toLòng dân như nước Pa-cô càng đầyTây Nguyên gan góc, dạn dàyNhư cây lim đứng, chẳng lay giữa ngàn.
Hỏi đâu giặc đóng, giặc càn?– Nó như kiến lửa, kiến đàn chạy quanhNó leo lên ngon lên cànhMình ôm lấy gốc, nó giành thử coi!Một lời, nghe vút tiếng roiNghe sông gọi suối, nghe voi gọi bầy…
“Đường lên đỉnh núi Đak LayHeo heo gió lạnh, sương dày vắng chim”Biết ai mà hỏi mà tìmCon đường xưa của trái tim, đường nàyĐường đi từ tuổi thơ ngâyNửa vòng thế kỷ, hôm nay đường về…
Hương đâu thơm lựng rừng hèNhặt cành lá quế mà tê tái lòngTrà My đấy, hỡi Trà BồngCó hay cây quế đợi trông tháng ngày?Nâng cành quế héo trên tayCàng thương quế ngọt quế cay cùng người!Hội An, Đà Nẵng xa khơiẤy nơi mẹ ắm, ấy nơi mẹ nằmNhớ cồn cát trắng giăng giăngNhớ thuyền Bàn Thạch, nhớ trăng biển HànHẳn còn sóng gió gian nanBên vui rồi lại Đại An. Sơn Trà.
Sông Trà, sông Lại, sông BaKhu Năm dằng dặc lòng ta mọi miềnVạn ngày, có buổi nào yên?Cá ăn phải máu, chim quên lối vườnCon người, như dãy Trường SơnVững chân bám trụ, chẳng sờn óc gan.
Đạn bom, bão lụt, cơ hànChết đi lại sống, hết tàn lại tươiThuỷ chung, vẫn đậm tình ngườiCắn đôi hạt muối, chung đời cháo rauUống cùng viên thuốc chia đauQuên mình chia lửa, cứu nhau chia hầm.
Hỡi em, dũng sĩ mười lămTrẻ thơ mà đã ngang tầm nước nonHỡi ông, tuổi tám mươi trònNgực phanh mĩ súng, tra đòn chẳng naoSống hiên ngang, sống thanh caoQuê hương, biết mấy tự hào lòng ta!
Đường đi, như sự tình cờCon sông My, lại bây giờ lần theoVượt từ xưa, bước gieo neoCùng dòng thác ấy, ngủ treo đầu cànhĐọt lau, rau má vả xanhĐói lòng, hát khúc quân hành vẫn vui.
Nhớ thương bạn, lại bùi ngùiNhớ làng Rô, nhớ người nuôi năm nàoGhé thăm, lòng xót xa sao!Bến sông lửa cháy, bom đào bãi lauHỏi Già, Già mất, còn đâuHỏi em, em đã từ lâu chết rồi!
Ôi! Làng Rô nhỏ của tôiCao cao ngọn núi, chiếc nôi đại bàngTrăm năm ta nhớ ơn làngCánh tay che chở bước đường gian nguyThương em, cô gái sông MyNắm xôi đưa tiễn anh đi qua rừng.
Anh đi, làng hỏi thăm chừngLàng xưa, anh vẫn nhớ từng người xaHôm nay như trở lại nhàBữa cơm dưa muối cũng là liên hoanNon cao rực rỡ ánh vàngĐêm rằm vằng vặc bến Giàng trăng lên…Con thuyền rời bến sang HiênXuôi dòng sông Cái, ngược triền sông BungChập chùng thác Lửa, thác ChôngThác Đài, thác Khó, thác Ông, thác BàThác bao nhiêu thác, cũng quaThênh thênh là chiếc thuyền ta trên đời.
Nỗi niềm chi rứa, Huế ơi!Mà mưa xối xả trắng trời Thừa ThiênMưa từ biển nhớ mưa lênHay mưa từ núi vui trên A Sầu?Nặng lòng xưa giọt mưa đauMát lòng nay trận mưa mau quê nhàMưa rào cho đất tươi daHố bom lấp loáng như là gương soiBãi sim, tà áo tím phơiCon sông A Sá, tóc dài làm duyênRộn ràng tiếng hát thanh niênMải mê xếp đá mà quên ướt mình…
Hỡi anh lái trẻ vô tìnhDừng chân một chút mà nhìn quê tôi!Có đâu đẹp vậy tuyệt vờiTrường Sơn lượn xuống hàng đồi thông reoDòng Hương nước biếc, trong veoGió khơi Bạch Mã, sóng đèo Hải VânHuế mình đẹp nhất lòng dânMùa Thu khởi nghĩa, mùa Xuân dậy thànhNgày đi tóc hãy còn xanhMai về, dù bạc tóc anh cũng vềNhớ ai khắc khoải chiều hèCon chim cu gáy dốc Chè, nôn nao
*
Bàng hoàng… như giữa chiêm baoTrắng mây Tam Đảo tuôn vào Trường SơnDốc quanh sườn núi mưa trơnTưởng miền Nam đó, chập chờn hôm mai.Đường đi… hay giấc mơ dài?Nước non ngàn dặm nên bài thơ quê.
Người con gái Việt nam
Thơ Tố Hữu
Em là ai? Cô gái hay nàng tiênEm có tuổi hay không có tuổiMái tóc em đây, hay là mây là suốiĐôi mắt em nhìn hay chớp lửa đêm giôngThịt da em hay là sắt là đồng?
Cho tôi hôn bàn chân em lạnh ngắtCho tôi nâng bàn tay em nắm chặtÔi bàn tay như đôi lá còn xanhTrên mình em đau đớn cả thân cành
Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộngEm đã sống lại rồi, em đã sống!Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nungKhông giết được em, người con gái anh hùng!
Ôi trái tim em trái tim vĩ đạiCòn một giọt máu tươi còn đập mãiKhông phải cho em. Cho lẽ phải trên đờiCho quê hương em. Cho Tổ quốc, loài người!
Từ cõi chết, em trở về, chói lọiNhư buổi em đi, ngọn cờ đỏ gọiEm trở về, người con gái quang vinhCả nước ôm em, khúc ruột của mình.
Em đã sống, bởi vì em đã thắngCả Nước bên em, quanh giường nệm trắngHát cho em nghe như tiếng mẹ ngày xưaSông Thu Bồn giọng hát đò đưa…
Cả nước cho em, cho em tất cảMáu tiếp máu, cho lại hồng đôi máCho mái tóc em xanh lại ngày xuânCho thịt da em lại nở trắng ngần
Em sẽ đứng trên đôi chân tuổi trẻĐôi gót đỏ lại trở về quê mẹEm sẽ đi, trên đường ấy thênh thangNhư những ngày xưa, rực rỡ sao vàng!
Ôi đôi mắt của em nhìn, rất đẹpHãy sáng mãi niềm tin tươi ánh thépNhư quê em Gò Nổi, Kỳ LamHỡi em, người con gái Việt Nam!
(7-12-1958)
Thơ Tố Hữu viết về Bác Hồ
Tố Hữu chưa chắc đã là người làm thơ nhiều nhất về Bác Hồ nhưng dám chắc ông là nhà thơ có nhiều bài thơ hay nhất về Bác Hồ, có sức sống lâu dài đến tận ngày nay. Ở chiều ngược lại, chính hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã làm nên thành công cho sự nghiệp thi ca của Tố Hữu. Trong “con mắt” thơ Tố Hữu, có thể nhận diện được chân dung Hồ Chí Minh ở từng giai đoạn lịch sử khác nhau…
Bác ơi !
Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưaĐời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa…Chiều nay con chạy về thăm BácƯớt lạnh vườn cau, mấy gốc dừa!
Con lại lần theo lối sỏi quenĐến bên thang gác, đứng nhìn lênChuông ôi chuông nhỏ còn reo nữa?Phòng lặng, rèm buông, tắt ánh đèn!
Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trờiMiền Nam đang thắng, mơ ngày hộiRước Bác vào thăm, thấy Bác cười!
Trái bưởi kia vàng ngọt với aiThơm cho ai nữa, hỡi hoa nhài!Còn đâu bóng Bác đi hôm sớmQuanh mặt hồ in mây trắng bay…
Ôi, phải chi lòng được thảnh thơiNăm canh bớt nặng nỗi thương đờiBác ơi, tim Bác mênh mông thếÔm cả non sông, mọi kiếp người.
Bác chẳng buồn đâu, Bác chỉ đauNỗi đau dân nước, nỗi năm châuChỉ lo muôn mối như lòng mẹCho hôm nay và cho mai sau…
Bác sống như trời đất của taYêu từng ngọn lúa, mỗi cành hoaTự do cho mỗi đời nô lệSữa để em thơ, lụa tặng già
Bác nhớ miền Nam, nỗi nhớ nhàMiền Nam mong Bác, nỗi mong chaBác nghe từng bước trên tiền tuyếnLắng mỗi tin mừng tiếng súng xa.
Bác vui như ánh buổi bình minhVui mỗi mầm non, trái chín cànhVui tiếng ca chung hoà bốn biểnNâng niu tất cả chỉ quên mình.
Bác để tình thương cho chúng conMột đời thanh bạch, chẳng vàng sonMong manh áo vải hồn muôn trượngHơn tượng đồng phơi những lối mòn.
Ôi Bác Hồ ơi, những xế chiềuNghìn thu nhớ Bác biết bao nhiêu?Ra đi, Bác dặn: “Còn non nước…”Nghĩa nặng, lòng không dám khóc nhiều
Bác đã lên đường theo tổ tiênMác – Lênin, thế giới Người hiềnÁnh hào quang đỏ thêm sông núiDắt chúng con cùng nhau tiến lên!
Nhớ đôi dép cũ nặng công ơnYêu Bác, lòng ta trong sáng hơnXin nguyện cùng Người vươn tới mãiVững như muôn ngọn dải Trường Sơn.
6-9-1969
Theo Chân Bác
Tháng năm ơi, có thể nào quênHàng bóng cờ tang thắt dải đenRủ giữa lòng đau. Ta nhớ mãiCuộc đời như ngọn lửa đầu tiên.
Tôi viết bài thơ mừng thọ BácNăm nay vừa tuổi tám mươi trònChắc như thường lệ. Người đi vắngĐể mọi lời ca tặng nước non.
Tôi viết bài thơ cho các conMai sau được thấy Bác như cònPhơ phơ tóc bạc, chòm râu mátĐôi dép mòn đi, in dấu son.
Xin nhớ từ đây, nhớ lại ngàyBác Hồ từ giã cõi Hôm nayBảy mươi chín tuổi xuân trong sángVào cuộc trường sinh, nhẹ cánh bay…
Lạ thay, sức mạnh của tâm hồnMắt vẫn tươi như suối tận nguồnTay nhịp cho đời cao tiếng hátTrời thu xanh ngát sáng Tuyên ngôn.
Như thế, Người đi… Phút cuối cùngNhẹ nhàng, thanh tịnh, rất ung dungLời Di chúc gửi, êm bên gốiQuên nỗi mình đau, để nhớ chung.
Bác ơi!Thôi đập rồi chăng? một trái timĐỏ như sao Hoả, sáng sao Kim!Muốn oà nức nở bên em nhỏNước mắt ta đành nuốt, lặng im.
Cứ nghĩ: Hồn thơm đang tái sinhNgôi sao ấy lặn, hoá bình minhCơn mưa vừa tạnh. Ba Đình nắngBác đứng trên kia, vẫy gọi mình.
Súng hãy gầm lên, nén xót đauHãy lau ráo lệ, ngẩng cao đầu!Chỉ xin nhớ để lời đêm trước:Đốt pháo hoa mừng, đến lễ sau.
Bác đi… Di chúc giục lòng taCho cả muôn đời một khúc caLẽ sống, niềm tin, mong ước lớnVà tình thương, ơn nghĩa bao la.
*
Tôi trở về quê Bác, làng SenƠi hoa sen đẹp của bùn đen!Làng quen như thể quê chung vậyMấy dãy ao chua, mảnh đất phèn.
Thăm lại vườn xưa, mái cỏ tranhThương hàng râm bụt, luống rau xanhBa gian nhà trống, nồm đưa võngMột chiếc giường tre, chiếu mỏng manh.
Ôi sáng hè vui, Bác trở vềVẫn không quên lối cũ, tình quêBạn xưa, còn nhớ khi câu cáNhớ quả cà ngon, nhớ gốc chè….
Nhớ những năm nao… Máu Cửa RàoThân yêu hai tiếng gọi “đồng bào”Phận nghèo, nước mấtt, dân nô lệĐêm tối, trời mây, chẳng ánh sao.
Đã tắt lâu rồi, lửa nghĩa quânPhan Đình Phùng đó, Tống Duy TânNguyễn Trung Trực lại Hoàng Hoa ThámĐầu dám thay đầu, chân nối chân!
Muôn dặm đường xa, biết đến đâu?Phan Chu Trinh lạc lối trời ÂuPhan Bội Châu, câu thơ dậy sóngBạn cùng ai, đất khách dãi dầu?
Cha đã đi đày, đau nỗi riêngCòn nghe tiếng gót nặng dây xiềng…Mẹ nằm dưới đất, hay chăng hỡiXin sáng lòng con ngọn lửa thiêng!
Từ đó, Người đi… những bước đầuLênh đênh bốn biển, một con tàuCuộc đời sóng gió. Trong than bụiTay đốt lò, lau chảo, thái rau.
Mở mắt trông quanh, màu sắc mớiNhững bờ bến lạ, nước nông sâuA’, Âu đâu cũng lòng trong đụcVàng máu chia hai cảnh khổ giàu.
Muôn nỗi đời như ảnh trắng đenBâng khuâng đêm lạnh, thức bên đènMột hòn gạch nóng nung tâm huyếtMẩu bánh mì con nuôi chí bền.
Bao nẻo người đi, bước trước sauMột câu hỏi lớn: Hướng về đâu?Năm châu thăm thẳm, trời im tiếngSách thánh hiền lâu đã nhạt màu.
Găng-đi, quay lại chiếc xa xưaDệt tấm lòng nhân đựng gió mưa!Nghiệp lớn, Tôn Văn vừa dựng đóTrăm năm tay lái vững vàng chưa?
Ôi nhân loại! Địa cầu cháy bỏngLò sát sinh ngập máu xương rơiLũ đế quốc như bầy quỉ sốngNướng người ăn, nhảy nhót, reo cười.
Bỗng sấm nổ, Rạng Đông chớp giậtHoan hô Cách mạng tháng Mười Nga!Tủ sắt ngai vàng quăng xuống đấtCông nông ta làm chủ đời ta,
Xóm thợ Pa-ri nghèo cuối ngõTưng bừng gác trọ đón bình minhMác – Lê-nin đến… Từng trang đỏChân lý đây rồi, lẽ tử sinh!
Đứng dậy! ơi Người cùng khổ ơi!Tiếng chuông ta đánh, giục liên hồiHãy bay đi, hãy bay qua sóngVề nước non xa, thức tỉnh đời…
*
Tháng Giêng, Mạc-tư-khoa tuyết trắngMột người đi, quên rét buốt xươngTừ xa đến… Lòng đau trĩu nặngGiữa dòng người im lặng trên đường.
Anh tìm ai? Lê-nin vĩ đạiTinh hoa trái đất, chất kim cươngCon người đẹp nhất trong nhân loạiTrí tuệ, tình yêu của bốn phương.
Lê-nin ơi, Người Thầy, Người ChaNiềm tin trong sáng mãi lòng taĐêm nay nằm đó, mà thanh thảnVầng trán mênh mông toả chói loà.
Tưởng nghe tiếng Người vang giục bướcHãy trở về châu A’ trẻ trungHỡi người trai Việt Nam yêu nướcThổi bùng lên ngọn lửa anh hùng!
Về phương Đông, ta về phương ĐôngCùng phương Tây, giương ngọn cờ hồngĐi ta đi, anh em đồng chíChặt xiềng gông, chặt hết xiềng gông!
Chào Trung Quốc trào sôi sức sốngChào Quảng Châu công xã chính quyềnĐất tươi tốt. Đây mùa gieo giốngHỡi Thanh niên cách mạng, vùng lên!
Hồn Nước gọi. Tiếng bom Sa DiệnTrái tim Hồng Thái nổ vang trờiMáu thơm tưới mầm non xuân đếnVui lại rồi, Tổ quốc ta ơi!
Bác về kia! Đảng đã ra đời!Trải mấy phong trần tuổi bốn mươiTay Bác cầm tay đồng chí trẻTiến lên! Thời đại giục chân người.
Ôi sức trẻ! Xưa trai Phù ĐổngVươn vai, lớn bổng dậy nghìn cânCưỡi lưng ngựa sắt bay phun lửaNhổ bụi tre làng, đuổi giặc Ân!
Như thế, buổi xuất quân hùng vĩChúng ta đi, quyết chí, tự hàoĐường Kách mệnh sáng ngời chân lýĐảng cầm cương lịch sử lên cao.
Hãy nghe khúc nhạc đầu hùng trángBản trường ca chiến đấu Việt NamTrống Xô-viết rung trời Cách mạngCờ búa liềm đỏ đất Hồng Lam!
Khủng bố trắng. Máu dầm mặt đấtChật Côn Lôn, Lao Bảo, Sơn LaMuôn chiến sĩ, một lòng bất khuấtChỉ thương người sương tuyết bôn ba.
Nguyễn A’i Quốc. Ôi tên tha thiếtCủa đời ta. Người ở phương nào?Gió ơi gió, ơi chim có biếtMột người tù cất cánh bay cao?
Ta lại dấn chân vào trận mớiSóng người dâng ngập lối, biểu tìnhRầm rộ cuộc diễu binh vĩ đạiVì tự do, cơm áo, hoà bình.
Và những ngày qua, những tháng quaThư về từng lá, ấm lòng taĐường dài nẻo ngắn, lời khuyên dặnTrăm nỗi buồn vui, việc nước nhà…
Chiến tranh nổ. Gần xa hùm sóiCắn cổ nhau. Pháp bại, Nhật vào.Thân một cổ hai tròng buộc tróiPhải vùng lên, này súng này dao!
Bắc Sơn gọi, Nam Kỳ nổi dậySống một ngày hơn mấy mươi nămLửa căm giận sôi dòng máu chảySức mỗi người bỗng hoá thành trăm!
*
Chiều mùa thu ấy… Đến Diên AnCó một Hồng quân, tay nóng ranĐẩy chiếc xe bò lên với bạnRồi đi…. Lần bước xuống phương Nam…
Ôi sáng xuân nay, Xuân 41Trắng rừng biên giới nở hoa mơBác về… Im lặng. Con chim hótThánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ…
Bác đã về đây, Tổ quốc ơi!Nhớ thương, hòn đất ấm hơi NgườiBa mươi năm ấy, chân không nghỉMà đến bây giờ mới tới nơi!
Ai đã đến, ai chưa đến đóCó hòn núi Mác, suối Lê-ninHãy về thăm quê ta Pác BóNơi Bác về, nguồn nước mới sinh.
Hỏi dòng khe ấy, hỏi tre lauNhững tháng ngày xưa…. Bác ở đâu?Núi vẫn nghiêng đầu nghe vách đáHát cùng cây lá gió ngàn sâu…
Hát rằng:Sáng ra bờ suối, tối vào hangCháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàngBàn đá chông chênh, dịch sử ĐảngCuộc đời cách mạng thật là sang!
Hang lạnh nhớ tay Người đốt củiBập bùng lửa cháy suốt đêm thâuAi hay ngọn lửa trong hang núiMà sáng muôn lòng, vạn kiếp sau!
Ngày hội lớn. Trung ương quanh BácLán tre vừa lợp, ấm tình thươngLịch sử hôm nay, đầu ngọn thácGọi toàn dân cứu nước, lên đường.
Việt Minh, hai tiếng dậy chiến khuTruyền khắp dân gian, đuổi giặc thùCây đá mừng reo theo mỗi bướcSớm hôm xóm núi bóng Già Thu….
*
Lam Sơn dậy một vùng Núi đỏDu kích quân rộn rã thao trườngCao-Bắc-Lạng khơi dòng thác đổChảy về xuôi, mở lối đại dương.
Lại thương nỗi: đoạ đày thân BácMười bốn trăng tê tái gông cùmÔi chân yếu, mắt mờ, tóc bạcMà thơ bay… cánh hạc ung dung!
Xta-lin-grát. Đất trời vang độngE’n thu sang. Mừng Bác lại về!Hoan hô Đội Tuyên truyền giải phóngBuổi ra quân, gươm nóng lời thề!
Già nàoTrẻ nàoĐàn ông nàoĐàn bà nàoKẻ có súng dùng súngKẻ có dao dùng dao.Thấy Tây, cứ chém phứaThấy Nhật, cứ chặt nhào!
Ào ào ào… ào ào àoĐường tiến công, sông núi xôn xaoBác đã về xuôi. Chào Đại hộiTiến quân ca sôi nổi Tân Trào!
Tổng khởi nghĩa! Lệnh truyền đêm trướcSáng quân ra giải phóng Thái NguyênHà Nội, Huế, Sài Gòn, cả nướcĐứng lên ta giành hết chính quyền!
*
Việt Nam, ta lại gọi tên mìnhHạnh phúc nào hơn được tái sinhMát dạ ông cha nghìn thuở trướcCho đời, hai tiếng mới quang vinh!
Hôm nay sáng mồng hai tháng chínThủ đô hoa, vàng nắng Ba ĐìnhMuôn triệu tim chờ… chim cũng nínBỗng vang lên tiếng hát ân tình
Hồ Chí Minh! Hồ Chí Minh!
Người đứng trên đài, lặng phút giâyTrông đàn con đó, vẫy hai tayCao cao vầng trán… Ngời đôi mắtĐộc lập bây giờ mới thấy đây!
Người đọc tuyên ngôn…. Rồi chợt hỏi:“Đồng bào nghe tôi nói rõ không?”Ôi câu hỏi, hơn một lời kêu gọiRất đơn sơ mà ấm bao lòng!
Cả muôn triệu một lời đáp: “Có!”Như Trường Sơn say gió biển ĐôngVâng, Bác nói, chúng con nghe rõMỗi tiếng Người mang nặng núi sông.
Trời bỗng xanh hơn, nắng chói loàTa nhìn lên Bác, Bác nhìn taBốn phương chắc cũng nhìn ta đóNước Việt Nam dân chủ cộng hoà!
Ta đứng đây, lẫm liệt đường hoàngNhư Thạch Sanh, khí phách hiên ngangLưng đàn, tay búa, tay giương nỏChém Mãng xà vương, giết đại bàng.
Chúng đến đó. Cả bầy hùm sóiPháp theo Anh, một giống thực dânMáu đã chảy. Miền Nam đã gọiNhững chuyến tàu hối hả ra quân…
Ghê thay lũ ô binh thổ phỉKéo vào ăn, miền Bắc xác xơNguy vận nước mong manh đầu chỉSức toàn dân quyết giữ cơ đồ!
Bác Hồ thức. Năm canh không ngủNghe phong ba gào thét đá ghềnhVững tay lái. Ôi người thuỷ thủĐã từng quen bốn biển lênh đênh!
Người trông gió bỏ buồm, chọn lúcNước cờ hay, xoay vạn kiêu binhLòng nhẫn nhục quyết không khuất phụcYêu hoà bình, đâu sợ chiến chinh!
Giặc đã đánh. Thì ta quyết đánh!Thà hy sinh tất cả, không naoLời Bác gọi, nửa đêm vang lệnh:“Hãy xông lên, chiến sĩ đồng bào!”
Cả nước đáp một lời: Quyết thắng!Phố phường giăng chiến luỹ, vươn caoXóm thôn dựng pháo đài, đứng thẳngTre thành chông, người hoá anh hào!
Trải chín năm trường, đi kháng chiếnGót chân trơn càng luyện tinh thầnCon suối nhỏ cũng mang hồn biểnMỗi đời riêng lớn giữa lòng dân.
Ta có Bác dẫn đường lên trướcBác cùng ta, mỗi bước gian laoVui sao buổi hành quân nắng lửaBỗng gặp Người, lưng ngựa đèo cao…
Thương sao, sáng lên đường ra trậnNgười đến thăm ta, vượt lũ nguồnNhớ sao giữa chiến trường lửa đạnNgười đứng trông ta đánh diệt đồn!
Chống gậy lên non xem trận địaVạn trùng núi đỡ vạn trùng mâyQuân ta khí mạnh nuốt Ngưu ĐẩuThề diệt xâm lăng lũ sói cầy
Ôi những chiều mưa đầm lá cọBác vào, tươi mỗi lán lều con…Bữa cơm muối, măng non bí đỏTháng ngày vui có Bác mà ngon!
Nơi Bác ở: sàn mây vách gióSáng nghe chim rừng gáy bên nhàĐêm trắng một ngọn đèn khêu nhỏTiếng suối trong như tiếng hát xa
Tiếng hát xa đưa… Muôn tiếng hátĐiện Biên! Trời đất dậy tin mừngBác Hồ khẽ vuốt chòm râu mátGió sớm đưa hương ngát cả rừng…
Điện Biên! Lừng lẫy Việt Nam taVang tiếng kèn vui gọi mọi nhàMời bạn gần xa ra tuyến lửaMở đường giải phóng A’-Phi-La!
*
Chưa vẹn tròn vui, đã sáng tươiĐường lên hạnh phúc đỏ chân trờiBốn nghìn năm cũ, bao mơ ướcĐã dược hôm nay, rạng mặt người!
Chung sức lại, ơi anh ơi chịRuộng đồng ta, nhà máy ta đâyChỉ hai tiếng thân yêu: đồng chíĐã thương rồi, ấm những bàn tay.
Đơn giản vậy, cơm ăn áo mặcCủa ta nay, nặng biết bao tìnhCả không khí, trời xanh miền BắcCũng trong như lòng Bác thương mình!
Muôn dặm ta đi, mới bước đầuNhớ lời Bác dạy, dễ quên đâu!Nước non còn nỗi đau chia cắtNam Bắc hai miền, ta có nhau
Giặc Mỹ ngông cuồng đã đến đâyHắn thường đem súng doạ Đông TâyLương tâm quen thói vàng mua bánCó chúng ta đây, diệt chúng mày!
Máu đọng chưa khô, máu lại đầyHỡi Miền Nam trăm đắng nghìn cayHăm lăm năm chẳng rời tay súngĐi trước về sau, đã dạn dày!
Hỡi Miền Bắc đó, nặng đôi vaiGánh cả non sông, vượt dặm dàiXẻ dọc Trường Sơn, đi cứu nướcMà lòng phơi phới dậy tương lai!
Ôi! đất anh hùng dễ mấy mươiChìm trong khói lửa, vẫn xanh tươiMưa bom, bão đạn, lòng than thảnNhạt muối, vơi cơm, miệng vẫn cười.
Thời đại lớn cho ta đôi cánhKhông có gì hơn Độc lập Tự do!Bốn mươi thế kỷ cùng ra trậnCó Đảng ta đây, có Bác Hồ.
Ta hiểu. Miền Nam thương nhớ BácNóng lòng mong đợi Bác vào thămTa hiểu. Đêm nằm nghe gió gácBác thường trăn trở, nhớ Miền Nam!
Ai nói giùm ta hết tấm lòngBác Hồ thương nhớ mỗi dòng sôngMỗi hòn núi ở Miền Nam đóNhư thịt da ta rỏ máu hồng!
Bản đồ bên vách treo, không nóiIn mãi bàn tay Bác chỉ đườngTấm lịch ngày ngày nghe Bác hỏi:Hôm nay, đâu thắng ở tiền phương?
Ơi anh Giải phóng chân không mỏiMỗi bước hành quân, mỗi chiến côngCó thấy ấm lòng nghe Bác gọiSáng đường, đôi mắt Bác hằng trông!
Các anh, các chị ở trong raNhững đứa con yêu trở lại nhàCó phải mỗi lần ta gặp BácBác vui như trẻ lại cùng ta?
Ôi! nụ cười vui của Bác Hồ“Miền Nam đánh giỏi, Mỹ thua to!”Bác ơi! Con biết con chưa giỏiQuét sạch đường đi, để Bác vô!
Còn những ai chưa được một lầnTrong đời, gặp Bác? Hãy nhanh chânTiến lên phía trước! Trên cao ấyBác vẫn đưa tay đón lại gần….
Bác vẫn đi kia… giữa cánh đồngThăm từng ruộng lúa, hỏi từng bôngGhé từng hợp tác, qua thôn xómXem mấy trường tươi, mấy giếng trong….
Bác vẫn về kia… Những sớm trưaHỏi lò than, xưởng máy, giàn tơHỏi anh hỏi chị công nhân ấyVàng ngọc thi đua được mấy giờ?
Ơi anh bộ đội trên mâm pháoMắt lượn trời cao, dõi bóng mâyCó thấy, bốn mùa, quên nắng bãoBên ta, Bác vẫn thức đêm ngày?
Biết chăng, hỡi mẹ rất anh hùngCon mấy lần đi lập chiến côngHỡi chị hằng trông ngày thắng trậnBác khuyên thương nhớ vững bền lòng.
Và các em, có hiểu vì saoLòng Bác mênh mông vẫn dạt dàoYêu nụ mầm non, yêu tuổi trẻ?Biển thường yêu vậy sóng xôn xao…
Vì sao? Trái đất nặng ân tìnhNhắc mãi tên Người: Hồ Chí MinhNhư một niềm tin, như dũng khíNhư lòng nhân nghĩa, đức hy sinh.
Đâu chẳng vang lời Bác thiết tha?Đời vui tiếng Bác ấm muôn nhàBác đi… Đâu cũng nghe chân bướcNhư gió xuân về, đất nở hoa….
Nếu có hôm nào ta vắng BácChắc là Người bận chuyến đi xa…Ơi đàn em nhỏ quên ca hátHãy lớn ngoan như Bác có nhà!
*
Anh dắt em vào cõi Bác xưaĐường xoài hoa trắng nắng đu đưaCó hồ nước lặng sôi tăm cáCó bưởi cam thơm, mát bóng dừa.
Có rào râm bụt đỏ hoa quêNhư cổng nhà xưa Bác trở vềCó bốn mùa rau tươi tốt láNhư những ngày cháo bẹ măng tre….
Nhà gác đơn sơ, một góc vườnGỗ thường mộc mạc, chẳng mùi sơnGiường mây chiếu cói, đơn chăn gốiTủ nhỏ, vừa treo mấy áo sờn.
Máy chữ thôi reo, nhớ ngón đànThong dong chiếc gậy gác bên bànCòn đôi dép cũ, mòn quai gótBác vẫn thường đi giữa thế gian…
Bụt mọc dầm chân đứng đợi aiQuanh hồ thấp thoáng bóng hôm maiNgọn đèn kia thức bên ai đóMà dạ hương còn phảng phất bay!
Ô vẫn còn đây, của các emChồng thư mới mở, Bác đang xemChắc Người thương lắm lòng con trẻNên để bâng khuâng gió động rèm…
Con cá rô ơi, chớ có buồnChiều chiều Bác vẫn gọi rô luônDừa ơi, cứ nở hoa đơm tráiBác vẫn chăm tay tưới ướt bồn
Ôi lòng Bác vậy, cứ thương taThương cuộc đời chung, thương cỏ hoaChỉ biết quên mình, cho hết thảyNhư dòng sông chảy, nặng phù sa.
Như đỉnh non cao tự giấu hìnhTrong rừng xanh lá, ghét hư vinhBác mong con cháu mau khôn lớnNối gót ông cha, bước kịp mình.
Ta vào thăm Bác, gặp Lê-ninTrán rộng yêu thương, dõi mắt nhìnNgười đến cùng ta, ngồi với BácNhư hình với bóng, một anh linh.
*
Bác ơi!Xin để Người yên giấc mộng sayCòn trời đất đó, nước non đâyCòn ba mươi triệu con Nam BắcQuyết thắng, bền gan, tay nắm tay.
Còn triệu anh em đồng chí đóBốn mươi năm Đảng, óc tim này.Nhớ lời Di chúc, theo chân BácLên những tầng cao, thẳng cánh bay!
Ngày mai, thống nhất lại non sôngMẹ được gần con, vợ gần chồngÔi đến ngày ta vui sướng nhấtThoả lòng Bác lại trở về trông!
Đời sẽ tươi hơn, xây dựng mớiĐàng hoàng to đẹp, sáng trời ĐôngTuổi xanh vững bước lên phơi phớiĐi tới, như lòng Bác ước mong.
Đem ngày gần lại, đổi năm xaNghĩa lớn tình chung, vẫn ruột ràBốn biển anh em hoà hợp lạiTrăm đường một hướng, nở muôn hoa
*
Bác ơi!Tết đến. Giao thừa đóVẫn đón nghe thơ Bác mọi lầnRíu rít đàn em vui pháo nổTưởng nghìn tay Bác vỗ sang xuân…
Tố Hữu là một nhà thơ lớn. Nói đúng hơn, ông là nhà thơ lãng mạn cách mạng. Cả cuộc đời ông gắn bó với cách mạng. Thơ với đời là một. Trước sau đều nhất quán. Tố Hữu nhìn cách mạng bằng con mắt lãng mạn của một thi sĩ. Thơ Tố Hữu dường như chỉ có một giọng. Đó là giọng hát tưng bừng ca ngợi cách mạng. Đọc ông trong bất cứ hoàn cảnh và tâm trạng nào, ta cũng thấy phấn chấn, náo nức như đi trẩy hội. Đến đâu cũng nghe vang tiếng trống, tiếng kèn.
Thơ Hay – Tags: nhà thơ nổi tiếng, những bài thơ hay
Nhớ để nguồn bài viết này: Thơ Tố Hữu-tuyển chọn những bài thơ”sống”mãi cùng thời gian của website mgvinhhai.edu.vn
Chuyên mục: Hình Ảnh Đẹp